Page 70 - e-magazine

Food Focus Thailand
MAY 2013 70
STRONG
QC & QA โดย: บริษัท เมทเลอร-โทเลโด (ประเทศไทย) จำกัด
MT-TH.CustomerSupport@mt.com
วิธีการวิเคราะห
โอโซนคืออะไร?
โอโซนถูกคนพบเมื่อป 1840 โดย คริสเตียน เฟเดอริก ชอนไบน นักเคมีชาวเยอรมัน
และตั้งชื่อเปนภาษาอังกฤษว า OZEIN ที่แปลวา “ดม” ซึ่งมาจากกลิ่นที่เกิดขึ้น
ภายหลังการเกิดพายุที่มี ฟาแลบ ฟาคะนอง โอโซนเป นรูปหนึ่งของกาซออกซิเจน
ที่มี ออกซิเจน 3 อะตอมเกาะกันอยู โดยเปนโครงสร างอะตอมที่มีความเสถียร
น อยกวารู ปออกซิ เจนปกติที่ มี ออกซิ เจน
เพี ยง 2 อะตอม ทั้งนี้ โอโซนจะสามารถ
แปรสภาพกลับไปเป นกาซออกซิเจนได
ซึ่งไม เปนอันตรายตอสิ่งมีชีวิต
โอโซนเกิดขึ้นหรือผลิตขึ้นไดอยางไร
โอโซนสามารถเกิดขึ้นไดหลายวิธีทั้งที่เกิ ดขึ้นเองตามธรรมชาติ เชน ในขณะที่เกิ ด
ฟาแลบ ฟ าผา และวิธีการที่มนุษยคิดคนขึ้น โดยใชปฏิกิริยาเคมีในการสังเคราะห
เชน การผานออกซิเจนไปสัมผั สแสง UV ที่ความยาวคลื่น 185 nm และดวยวิธี
การสรางประจุ ไฟฟา เรียกว า โคโรนา ดิสชารจ (Corona discharge) ซึ่งเป น
การดูดอากาศแหงเขาไปในบรรยากาศที่ มีศักยไฟฟา 10-20 kV และความถี่มากกว า
600 Hz ซึ่งวิ ธีการนี้เปนวิ ธี ที่ผูผลิตโอโซน (Ozone generator) นิยมใช มากที่สุด
(รูปที่1)
คุณสมบัติเดนของโอโซน
โอโซนเปนสารฆ าเชื้อโรคที่มี ฤทธิ์รุนแรงกว าคลอรีน มีประสิทธิภาพในการทำลาย
กลิ่ น สี รสชาติ และเชื้อโรคที่อยู ในน้ำ โดยจะไปทำลายผนั งเซลลที่เปนโปรตี น
ที่หอหุมและหลอเลี้ยงเชื้อโรค เช น แบคทีเรีย ไวรัส โปรโตซัว เชื้อรา ฯลฯ ทำใหเชื้อโรค
ไมสามารถเจริ ญเติบโตและดำรงชีวิตอยูได จนกระทั่งตายไปในที่สุด นอกจากนี้
ผลของปฏิ ริยาที่กาซโอโซนทำลายสารอิ นทรียจะไมเพิ่ มสี กลิ่น และรสชาติ ในน้ำ
โดยโอโซนที่เหลือจากปฏิ กิริยาจะสลายตั วกลายเปนออกซิเจนซึ่งไมเปนอั นตราย
รูปที่ 1 (A) เครื่องกำเนิดโอโซนขณะเติมโอโซนเขาไปในน้ำ
(B) แผนภาพการผลิตโอโซนดวยวิธีโคโรนาดิสชารจ
(A)
(B)
ªí®®ÿ ∫—π Õÿμ “À°√√¡°“√º≈‘μπÈ ”‡ª≈à“ ‡§√◊ËÕߥ◊Ë ¡ À√◊ÕÕÿ μ “À°√√¡Õ“À“√∑’Ëμâ Õß„™âπÈ ”‡ªìπ«—μ∂ÿ ¥‘∫„π°“√º≈‘ μπ—Èπ °“√μ√«® Õ∫
‡√◊ËÕߧ«“¡ –Õ“¥ ª≈Õ¥¿— ¬ ·≈–°“√ª√“»®“°‡™◊ÈÕ‚√§¢ÕßπÈ ”∑’Ë„™â∂◊ Õ‡ªìπ‡√◊Ë Õß∑’Ë¡’ §«“¡ ”§—≠μàÕºŸâ ∫√‘‚¿§‡ªìπÕ¬à“ß¡“° ¥— ßπ—È π
„π°√–∫«π°“√º≈‘μπÈ”¥◊Ë¡À√◊Õ°“√‡μ√’ ¬¡πÈ”ªÑÕπ‡¢â“ Ÿà°√–∫«π°“√º≈‘μ®÷ ßμâÕß¡’°√–∫«π°“√¶à“‡™◊ÈÕ‚√§ ‡æ◊ËÕ √â“ߧ«“¡¡—Ëπ„®„π§ÿ≥¿“æ
·≈–§«“¡ –Õ“¥¢Õߺ≈‘μ¿—≥±å ‚¥¬„π∫√√¥“«‘∏’°“√¶à“‡™◊ÈÕ‚√§∑’Ë ¡’Õ¬Ÿàπ—Èπ ¡’Õ¬Ÿà«‘∏’°“√Àπ÷Ëß∑’Ë°”≈—߉¥â√— ∫§«“¡π‘¬¡¡“°¢÷Èπ‡√◊ËÕ¬Ê π—Ë π§◊Õ
«‘∏’°“√„™â‚Õ‚´π (Ozonization) ‡√“®–¡“∑”§«“¡√Ÿâ®—°«‘∏’°“√π’È°—πÇ
และสลายตัวไปอยางรวดเร็ว โอโซนที่เกิดขึ้นจะถู กนำไปใชอยางแพรหลาย
ทั้ งวัตถุ ประสงค ในการฆาเชื้ อโรค กำจั ดสี กำจั ดกลิ่ น ซึ่งไมเพียงแค
อุตสาหกรรมอาหารเทานั้น อุตสาหกรรมอื่นๆ ก็นิยมใช โอโซนในการยอยสลาย
สารอันตรายตางๆ ทั้งในน้ำและอากาศ เชนกัน
การวิเคราะห ปริมาณโอโซน
จากรายละเอียดข างตน โอโซนดูจะเปนทางเลือกที่ดี และไมมีที่ติ อยางไรก็ตาม
ในความเปนจริงแลวการใชโอโซนต องควบคุมปริมาณใหเหมาะสม เนื่องจาก
หากใชโอโซนในปริมาณมากเกิ นไปจะมีฤทธิ์กัดกรอนรุนแรง ซึ่งอาจกอใหเกิด
ความเสี ยหายตอทอสงและอุปกรณที่ เปนเครื่องจักรมู ลคาสู งตางๆ และอาจ
มี ผลตอสุขภาพของผู ปฏิบัติ งานดวยเชนกัน ในกระบวนการผลิตนั้ นจึงตองมี
การควบคุมปริ มาณโอโซนใหอยู ในเกณฑที่ พอเหมาะ ซึ่งการจะควบคุ มได
ก็ตองอาศัยการวิเคราะหปริมาณโอโซนซึ่งทำไดดวยวิธีการตางๆ ดังตอไปนี้
1. การวั ดโดยใชหัววัด ORP ซึ่งเปนวิธี การวัดที่ อาศัยการวัดศักยไฟฟา
ที่ เกิดจากปฏิกิริยาออกซิ เดชัน-รีดักชันในน้ำ โดยใชหัววั ดที่คลายกับหัววัด pH
ตรงที่มี ขั้วอิ เล็กโทรดอางอิ งที่บรรจุ KCl เหมือนกัน แต ขั้วที่ใชวั ดนั้นจะเปน
ปริ มาณโอโซนในการฆาเชื้ อโรค