Page 70 - FoodFocusThailand No.231 June 2025

STRONG QC & QA

ตารางที่่� 1 ตัวอย่่างแผนการทำวนสอบป็ระส้ทำธี้ภาพื่การทำำาความสะอาดในห้องบรรจุผลิ้ตภัณ์ฑ์์
รายการที่วนสอบ ความถี่่� วิธี่การที่วนสอบ เกณฑ์์กำาหนด ผูู้�รับผู้ิดชอบ

พื่ื�น/โต๊ะ/อุป็กรณ์์/ ทำุกวันหลิังการทำำา ตรวจสอบด้วย่ป็ระสาทำสัมผัส ต้องไม่ม่คราบสกป็รก หัวหน้างาน/QC
หัวบรรจุ/ผนัง/ถังขั้ย่ะ ความสะอาด หลิงเหลิือ แลิะไม่ม่กลิ้�น
ทำ่�ไม่พื่ึงป็ระสงค์
พื่ื�นผ้วสัมผัสอาหาร ทำุกครั�งหลิังทำำา ATP Swab Test ไม่เก้น 100 RLU QC/QA
เชิ้่น หัวบรรจุ แลิะทำ่อส่ง ความสะอาดเสร็จ (ขั้ึ�นอยู่่กับอุป็กรณ์์ทำ่�ใชิ้้)
SWAB Test โดย่ส่งว้เคราะห์ เดือนลิะครั�ง ทำำาการเก็บตัวอย่่างพื่ื�นผ้ว 25 TPC < 10 CFU/ตร.ซ์ม. QC Lab/QA
ห้องป็ฏิ้บัต้การภาย่ใน ตร.ซ์ม. แลิะนำาส่งห้องป็ฏิ้บัต้การ
เพื่ื�อทำำาการว้เคราะห์หาเชิ้ื�อ
จุลิ้นทำร่ย่์ทำั�งหมด (TPC)
ทำวนป็ระส้ทำธี้ภาพื่ระบบ CIP ทำุกครั�งก่อนใชิ้้งาน ค่าความเขั้้มขั้้นขั้องสารเคม่ เชิ้่น ด่าง > ร้อย่ลิะ 1.5 อุณ์หภูม้ QC
70ºC เวลิา > 15 นาทำ่
(ขั้ึ�นอยู่่กับผลิ้ตภัณ์ฑ์์)
เก็บตัวอย่่างนำ�าเพื่ื�อส่งว้เคราะห์ เดือนลิะครั�ง ทำำาการเก็บตัวอย่่างนำ�าเพื่ื�อ TPC < 10 CFU/ml QC Lab/QA
ห้องป็ฏิ้บัต้การภาย่ใน ส่งห้องป็ฏิ้บัต้การ

หมายเหตุ: ว้ธี่การแลิะเกณ์ฑ์์กำาหนดสามารถอ้างอ้งจากมาตรฐานแลิะแนวป็ฏิ้บัต้ทำ่�ย่อมรับได้ในอุตสาหกรรมอาหาร อาทำ้
1) ค่า ATP Test ขั้ึ�นกับย่่�ห้อขั้องอุป็กรณ์์ทำ่�ใชิ้้ เชิ้่น < 100 RLU ถือว่าสะอาด หากเป็็นพื่ื�น/บร้เวณ์ไม่สัมผัสอาหาร: < 500 RLU ตามขั้้อกำาหนดขั้อง GFSI Scheme Guidelines
เชิ้่น BRCGS, FSSC22000
2) Swab Test จาก Microbial Surface Sampling มาตรฐานอ้างอ้งโดย่ FDA (Food Code) แลิะ ICMSF (International Commission on Microbiological Specifications
for Foods) เชิ้่น Total Plate Count (TPC): <10 CFU/cm² สำาหรับพื่ื�นผ้วสัมผัสอาหาร แลิะต้องตรวจไม่พื่บ Coliform
3) Visual Inspection อ้างอ้งจาก GMP (Good Manufacturing Practice): เชิ้่น ต้องไม่ม่ส้�งสกป็รก คราบอาหาร ฝุุ่�น สำาหรับ BRCGS / FSSC / ISO22000:
เชิ้่น ให้ตรวจสอบด้วย่สาย่ตา ใน Validation/Verification cleaning program
4) CIP Validation อ้างอ้งตามเอกสารขั้องเครื�องมือแลิะสารเคม่ รวมถึง EHEDG Guidelines (European Hygienic Engineering & Design Group) แลิะ 3-A Sanitary
Standards (สำาหรับอุป็กรณ์์)

การทำความสะอาดด้วยระบบ COP และ CIP ด้วย่สารเคม่ป็ระเภทำด่างเพื่ื�อขั้จัดคราบไขั้มันหรือโป็รต่น 3) ลิ้างด้วย่
- ระบบ Cleaning Out of Place หรือ COP เป็็นการทำำาความสะอาด นำ�าสะอาด 4) หมุนเว่ย่นด้วย่กรด เพื่ื�อขั้จัดด่างแลิะคราบห้นป็ูน
อุป็กรณ์์หรือชิ้้�นส่วนทำ่�สามารถถอดออกจากระบบการผลิ้ตเพื่ื�อนำาไป็ลิ้าง 5) ลิ้างด้วย่นำ�าสะอาดอ่กครั�ง 6) ฆ่่าเชิ้ื�อด้วย่นำ�าร้อนหรือนำ�าย่าฆ่่าเชิ้ื�อ
แลิะฆ่่าเชิ้ื�อตามว้ธี่การทำ่�กำาหนดอย่่างเหมาะสมได้ เชิ้่น หัวฉี่ด ทำ่อ วาลิ์ว แลิะ 7) ลิ้างนำ�าสะอาดครั�งสุดทำ้าย่
แลิะฟิิลิเตอร์ โดย่ม่การกำาหนดขั้ั�นตอนทำั�วไป็ ดังน่� 1) ถอดชิ้้�นส่วน นอกจากขั้้อมูลิพื่ื�นฐานขั้้างต้นแลิ้วย่ังม่ตัวอย่่างเพื่้�มเต้มสำาหรับ
ขั้องอุป็กรณ์์หรือเครื�องจักรทำ่�ต้องการลิ้างออก 2) ลิ้างส้�งสกป็รก การนำาไป็ป็ระยุ่กต์ใชิ้้ในการกำาหนดแผนการทำำาความสะอาดในไลิน์
ด้วย่นำ�า สารเคม่ หรือแชิ้่หรือขั้ัดด้วย่นำ�าย่าทำำาความสะอาดตามทำ่�กำาหนด ผลิ้ตเพื่ื�อการตรวจสอบแลิะทำวนสอบเองได้ โดย่ควรระบุในราย่ลิะเอ่ย่ด
3) ลิ้างนำ�าสะอาดเพื่ื�อชิ้ะลิ้างสารเคม่ไม่ให้ตกค้าง 4) แชิ้่นำ�าย่าฆ่่าเชิ้ื�อ แต่ลิะราย่การขั้องแผนงานให้ชิ้ัดเจน พื่ร้อมทำั�งกำาหนดความถ่� ว้ธี่การ
หรือนำ�าร้อนเพื่ื�อฆ่่าเชิ้ื�อตามกำาหนด แลิะ 5) ลิ้างนำ�าให้สะอาด หลิังจากนั�น เกณ์ฑ์์การตรวจสอบ รวมถึงผู้รับผ้ดชิ้อบ แลิะเมื�อดำาเน้นการ
ให้นำาชิ้้�นส่วนกลิับไป็ต้ดตั�งเพื่ื�อใชิ้้งานต่อไป็ ทำำาความสะอาดแลิ้ว สามารถกำาหนดแผนการทำวนสอบป็ระส้ทำธี้ภาพื่
- ระบบ Cleaning In Place หรือ CIP เป็็นการทำำาความสะอาด ได้ดังตัวอย่่างทำ่�แสดงในตารางทำ่� 1 ซ์ึ�งว้ธี่การเหลิ่าน่�จะชิ้่วย่ลิด
ภาย่ในอุป็กรณ์์หรือทำ่อส่งขั้องเหลิวโดย่ไม่ต้องถอดอุป็กรณ์์ออกจากระบบ ความผ้ดพื่ลิาด แลิะลิดความเส่�ย่งทำ่�อาจส่งผลิกระทำบต่อความเชิ้ื�อมั�น
การผลิ้ต โดย่ใชิ้้ระบบหมุนเว่ย่นนำ�าแลิะสารเคม่ผ่านทำ่อหรือเครื�องจักรด้วย่ ขั้องผลิ้ตภัณ์ฑ์์ทำ่�ออกสู่ตลิาด ในขั้ณ์ะเด่ย่วกัน การทำบทำวนแลิะป็รับป็รุง
แรงส่งขั้องป็๊�มในการชิ้ะลิ้าง จึงต้องม่การควบคุมความเขั้้มขั้้นขั้องสารเคม่ กระบวนการเพื่้�มขั้ึ�น ก็จะย่้�งเพื่้�มป็ระส้ทำธี้ภาพื่ในการผลิ้ตให้ด่
อุณ์หภูม้ เวลิา แลิะอัตราการไหลิ ให้เหมาะกับระบบทำ่อส่งขั้องเหลิว ย่้�งขั้ึ�นอ่กด้วย่
ถังผสม ถังเก็บ ระบบบรรจุอัตโนมัต้ แลิะเครื�องพื่าสเจอไรซ์์ โดย่ม่ขั้ั�นตอน

ทำ่�กำาหนดไว้ คือ 1) ลิ้างด้วย่นำ�าเป็ลิ่าเพื่ื�อกำาจัดส้�งสกป็รก 2) หมุนเว่ย่น
More Information Service Info C009
70 FOOD FOCUS THAILAND JUN 2025

23/5/2568 BE 18:09
68-73_Strong QC&QA_CMU.indd 70
68-73_Strong QC&QA_CMU.indd 70 23/5/2568 BE 18:09