Page 43 - FoodFocusThailand No.234 September 2025

SPECIAL FOCUS

อาหารทางการแพทย์์ท่�ได้้รับการออกแบบ สำุขภัาพของผู้้้ป่่วย์อย์่างครอบคลืุม รวมถึงการจึัด้การทางโภัช่นาการท่�ม่ป่ระสำิทธิิภัาพ เพื�อ
เฉพาะสำำาหรับผู้้้ป่่วย์ท่�ฟอกเลืือด้ด้้วย์เครื�องไต ช่ะลือการด้ำาเนินโรคแลืะลืด้ภัาระของการเข้าสำ้่ระย์ะสำุด้ท้าย์ของโรค
เท่ย์ม จึึงม่บทบาทสำำาคัญในการด้้แลืแบบ อาหารทางการแพทย์สำหรับผู้้�ป่่วยท่�ได้�รับการฟอกเลื้อด้ด้�วยเคร้�องไตเท่ยม
องค์รวม โด้ย์ผู้ลืิตภััณฑ์์เหลื่าน่�มักม่สำารอาหาร ผู้้้ป่่วย์โรคไตเรื�อรังระย์ะสำุด้ท้าย์ท่�ได้้รับการบำาบัด้ทด้แทนไตด้้วย์การฟอกเลืือด้ด้้วย์เครื�อง
ในป่ริมาณท่�เหมาะสำม ให้พลืังงานสำ้ง ม่โป่รต่น ไตเท่ย์มม่ความต้องการทางโภัช่นาการท่�แตกต่างจึากผู้้้ป่่วย์โรคไตในระย์ะอื�นๆ เนื�องจึากม่
คุณภัาพด้่ม่ป่ริมาณอิเลื็กโทรไลืต์ตำ�า ย์่อย์แลืะ การสำ้ญเสำ่ย์สำารอาหารจึำานวนมากในระหว่างการฟอกเลืือด้ ป่ระกอบกับข้อจึำากัด้ด้้านอาหาร
ด้้ด้ซึึมง่าย์ ช่่วย์ลืด้ภัาวะทุพโภัช่นาการแลืะ ผู้ลืข้างเค่ย์งของโรค แลืะภัาวะแทรกซึ้อนทางเมแทบอลืิซึึม การพัฒนาอาหารทางการแพทย์์
สำ่งเสำริมคุณภัาพช่่วิตของผู้้้ป่่วย์ได้้อย์่างม่ สำำาหรับผู้้้ป่่วย์กลืุ่มน่� จึึงต้องคำานึงถึงคุณค่าทางโภัช่นาการท่�เหมาะสำมตามแนวทาง
ป่ระสำิทธิิภัาพ คำาแนะนำาจึากองค์กรวิช่าช่่พท่�เก่�ย์วข้อง เพื�อให้ตอบสำนองต่อความต้องการของผู้้้ป่่วย์

สถานการณ์์ผู้้�ป่่วยโรคไตเร้�อรัง อย์่างม่ป่ระสำิทธิิภัาพ

ในป่ระเทศไทย 1. พลัังงาน: ผู้้้ป่่วย์ฟอกเลืือด้ด้้วย์เครื�องไตเท่ย์มควรได้้รับพลืังงาน 30–35 กิโลืแคลือร่
ผู้้้ป่่วย์โรคไตเรื�อรังในป่ระเทศไทย์ม่จึำานวน ต่อกิโลืกรัมนำ�าหนักตัวต่อวัน เพื�อช่ด้เช่ย์พลืังงานท่�สำ้ญเสำ่ย์ไป่แลืะป่้องกันภัาวะทุพโภัช่นาการ
เพิ�มขึ�นอย์่างต่อเนื�อง โด้ย์ข้อม้ลืจึากระบบคลืัง เรื�อรัง โด้ย์อาจึเลืือกใช่้แหลื่งคาร์โบไฮเด้รตท่�ม่ค่าด้ัช่น่นำ�าตาลืตำ�าหรือไขมันท่�ม่ป่ระโย์ช่น์เพื�อ
ข้อม้ลืด้้านการแพทย์์แลืะสำุขภัาพ (Health Data เพิ�มพลืังงานโด้ย์ไม่กระทบต่อระด้ับกลื้โคสำหรือไขมันในเลืือด้
Center; HDC) กระทรวงสำาธิารณสำุข ระบุว่า 2. โปรตีีน: เนื�องจึากการฟอกเลืือด้ด้้วย์เครื�องไตเท่ย์มมักทำาให้ร่างกาย์สำ้ญเสำ่ย์กรด้
ในป่ี พ.ศ. 2566 ม่ผู้้้ป่่วย์โรคไตเรื�อรังทั�วป่ระเทศ อะมิโนในป่ริมาณสำ้ง จึึงแนะนำาให้ผู้้้ป่่วย์ได้้รับโป่รต่นในป่ริมาณ 1.0–1.2 กรัมต่อกิโลืกรัม
รวมทั�งสำิ�น 1,062,756 ราย์ เพิ�มขึ�นจึากป่ี พ.ศ. นำ�าหนักตัวต่อวัน โด้ย์ควรเป่็นโป่รต่นคุณภัาพสำ้ง ย์่อย์ง่าย์ แลืะม่ฟอสำฟอรัสำตำ�า เพื�อเสำริม
2565 จึำานวน 85,064 ราย์ โด้ย์เมื�อจึำาแนกตาม สำร้างมวลืกลื้ามเนื�อแลืะช่ด้เช่ย์การสำ้ญเสำ่ย์จึากกระบวนการฟอกเลืือด้
ระย์ะของโรค พบว่าม่ผู้้้ป่่วย์ในระย์ะท่� 3 จึำานวน 3. ไขมััน: ควรสำ่งเสำริมการบริโภัคไขมันไม่อิ�มตัว เช่่น กรด้ไขมันโอเมกา-3 เพื�อช่่วย์ลืด้
464,420 ราย์ ระย์ะท่� 4 จึำานวน 122,363 ราย์ การอักเสำบแลืะป่้องกันโรคหัวใจึ ซึึ�งพบได้้บ่อย์ในผู้้้ป่่วย์โรคไต
แลืะระย์ะท่� 5 หรือระย์ะสำุด้ท้าย์จึำานวน 70,474
ราย์ ซึึ�งผู้้้ป่่วย์ในระย์ะท่� 3-5 น่� มักจึำาเป่็นต้อง
ได้้รับการบำาบัด้ทด้แทนไตด้้วย์วิธิ่การอย์่างใด้
อย์่างหนึ�ง เช่่น การฟอกเลืือด้ด้้วย์เครื�องไตเท่ย์ม
หรือการลื้างไตทางช่่องท้อง (Peritoneal
Dialysis; PD) สำถานการณ์น่�สำะท้อนให้เห็นถึง
ภัาระของระบบสำาธิารณสำุขท่�เพิ�มขึ�น รวมถึง
ความจึำาเป่็นเร่งด้่วนในการจึัด้ระบบบริการ
สำุขภัาพแลืะการด้้แลืผู้้้ป่่วย์อย์่างเหมาะสำม

นอกจึากนั�นสำมาคมโรคไตแห่งป่ระเทศไทย์
(The Nephrology Society of Thailand) แลืะ
สำำานักงานหลืักป่ระกันสำุขภัาพแห่งช่าติ (สำป่สำช่.)
ราย์งานว่าผู้้้ป่่วย์โรคไตวาย์เรื�อรังระย์ะสำุด้ท้าย์
ท่�เข้าสำ้่กระบวนการบำาบัด้ทด้แทนไตเพิ�มขึ�น
อย์่างต่อเนื�องตั�งแต่ป่ี พ.ศ. 2543 ถึง 2566 แลืะ
วิธิ่การฟอกเลืือด้ด้้วย์เครื�องไตเท่ย์มเป่็นร้ป่แบบ
ท่�ม่ผู้้้ป่่วย์ใช่้งานมากท่�สำุด้
ข้อม้ลืทั�งหมด้น่�สำะท้อนถึงภัาระโรคไตเรื�อรัง
ท่�ทว่ความรุนแรงมากขึ�น ซึึ�งไม่เพ่ย์งแต่สำ่ง
ผู้ลืกระทบต่อคุณภัาพช่่วิตของผู้้้ป่่วย์แต่ย์ังสำร้าง
ภัาระต่อระบบสำาธิารณสำุขอย์่างหลื่กเลื่�ย์งไม่ได้้
ด้ังนั�นจึึงม่ความจึำาเป่็นอย์่างย์ิ�งในการสำ่งเสำริม
มาตรการป่้องกันคัด้กรองการด้้แลืรักษาแลืะฟ้�นฟ้

SEP 2025 FOOD FOCUS THAILAND 43

26/8/2568 BE 07:02
42-46_Special Focus_�����_������.indd 43 26/8/2568 BE 07:02
42-46_Special Focus_�����_������.indd 43