Page 54 - FoodFocusThailand No.235 October 2025

STRATEGIC R & D

โภชนบำำ�บำัดจะมีีคว�มีแตักตั่�งจ�กก�รให้ 4. โรคมะเร็ง โภชนบำำ�บำัดมีีบำทบำ�ทในก�รรักษ�ภ�วะทุพโภชน�ก�รที�อ�จเกิดขึ้้�น
คำ�แนะนำ�ด้�นอ�ห�รทั�วไป่ เนื�องจ�กเป่็นกระบำวนก�ร จ�กตััวโรคหรือผลขึ้้�งเคียงจ�กก�รรักษ�ผ้้ป่่วยโรคมีะเร็ง (เช่น เคมีีบำำ�บำัด และก�รฉ�ยแสง)
ที�อ�ศััย “หลักฐ�นเชิงป่ระจักษ์ท�งวิทย�ศั�สตัร์ เช่น คลื�นไส้ อ�เจียน และเบำื�ออ�ห�ร ก�รจัดอ�ห�รที�ให้พลังง�นและโป่รตัีนเพียงพอ จะช่วย
(Evidence-based practice)” โดยมีีเป่้�หมี�ยที� รักษ�นำ��หนักตััว เสริมีสร้�งภ้มีิคุ้มีกัน และเพิ�มีคุณภ�พชีวิตัขึ้องผ้้ป่่วยในระหว่�งและหลัง
ชัดเจนในก�รจัดก�รกับำป่ัญห�สุขึ้ภ�พเฉพ�ะบำุคคล ก�รรักษ� (Arends et al., 2017)
หรือแมี้กระทั�งก�รเตัรียมีคว�มีพร้อมีขึ้องร่�งก�ย 5. โรคระบบทางเดิินอาหาร สำ�หรับำผ้้ป่่วยที�มีีภ�วะลำ�ไส้แป่รป่รวน (Irritable Bowel
ทั�งก่อนและหลังก�รผ่�ตััด Syndrome; IBS) โรคโครห์น (Crohn’s Disease) หรือภ�วะแพ้อ�ห�ร โภชนบำำ�บำัดส�มี�รถ
ช่วยระบำุอ�ห�รที�กระตัุ้นอ�ก�รจ�กโรคดังกล่�ว และแนะนำ�ก�รป่รับำเป่ลี�ยนอ�ห�รเพื�อลด
ประโยชน์์ของโภชน์บำบัดใน์การจััดการ อ�ก�รท้องอืด ท้องเสีย หรืออ�ก�รไมี่สบำ�ยอื�นๆ เช่น ก�รใช้อ�ห�รที�มีีโอลิโกแซ็็กค�ไรด์
โรคต่่างๆ (Oligosaccharides) ไดแซ็็กค�ไรด์ (Disaccharides) และพอลิออล (Polyols) ในผ้้ป่่วย

โภชนบำำ�บำัดได้รับำก�รพิส้จน์แล้วว่�มีีป่ระสิทธิิภ�พใน IBS (Varney et al., 2017)
ก�รจัดก�รและป่้องกันโรคเรื�อรังหล�ยชนิด ยก 6. โรคไตเร้�อรัง ก�รควบำคุมีป่ริมี�ณโป่รตัีน โซ็เดียมี ฟอสฟอรัส และโพแทสเซ็ียมี
ตััวอย่�งเช่น ในอ�ห�รเป่็นสิ�งสำ�คัญอย่�งยิ�งในผ้้ป่่วยโรคไตัเรื�อรัง เพื�อชะลอคว�มีก้�วหน้�ขึ้องอ�ก�รที�
1. โรคเบาหวาน เป่็นโรคที�โภชนบำำ�บำัดมีีบำทบำ�ท เกี�ยวขึ้้องกับำโรคและลดโอก�สในก�รฟอกไตั โภชนบำำ�บำัดจะช่วยคำ�นวณป่ริมี�ณส�รอ�ห�ร
สำ�คัญอย่�งยิ�ง ก�รให้คว�มีร้้เกี�ยวกับำก�รเลือกชนิด ที�เหมี�ะสมีกับำระยะขึ้องโรคและสภ�พร่�งก�ยขึ้องผ้้ป่่วยแตั่ละร�ย (National Kidney
และป่ริมี�ณค�ร์โบำไฮเดรตั ก�รนับำป่ริมี�ณ Foundation, 2020)
ค�ร์โบำไฮเดรตัที�บำริโภค ก�รควบำคุมีสัดส่วนอ�ห�ร นอกจ�กนี� แนวคิดขึ้อง MNT ยังได้รับำก�รป่ระยุกตั์ใช้ในก�รบำำ�บำัดผ้้ป่่วยในหอผ้้ป่่วย
และก�รว�งแผนมีื�ออ�ห�ร จะช่วยให้ผ้้ป่่วยส�มี�รถ วิกฤตั (Intensive Care Unit; ICU) อย่�งแพร่หล�ย อย่�งไรก็ตั�มี เนื�องจ�กคว�มีหล�กหล�ย
ควบำคุมีระดับำนำ��ตั�ลในเลือด ลดก�รพ้�งพ�ย� และ และคว�มีซ็ับำซ็้อนขึ้องผ้้ป่่วยในห้อง ICU ก�รให้ก�รบำำ�บำัดตั�มีแนวท�ง MNT จ้งตั้องคำ�น้ง
ป่้องกันภ�วะแทรกซ็้อนในระยะย�วได้ (Evert et al., ถ้งป่ัจจัยหล�ยด้�น เช่น โรคหลัก (Primary disease) โรคร่วมี (Comorbidities) และระยะ
2019) จ�กก�รศั้กษ�พบำว่�ก�รได้รับำโภชนบำำ�บำัดที� ขึ้องภ�วะวิกฤตั (Phase of critical illness) ซ็้�งทั�งหมีดนี�ส่งผลตั่อคว�มีตั้องก�รโภชน�ก�ร
เหมี�ะสมีส�มี�รถลดค่� HbA1c ที�เกี�ยวขึ้้องกับำระดับำ เฉพ�ะบำุคคลขึ้องแตั่ละร�ย โดยได้สรุป่ป่ระเด็นสำ�คัญขึ้องกลุ่มีผ้้ป่่วยตั่�งๆ ไว้ในภ�พที� 1
นำ��ตั�ลสะสมีในเลือดได้อย่�งมีีนัยสำ�คัญ
2. โรคอ้วนและภาวะนำ�าหนักเกิน โภชนบำำ�บำัด

เน้นก�รสร้�งพฤตัิกรรมีก�รบำริโภคที�ดีตั่อสุขึ้ภ�พ
ก�รควบำคุมีป่ริมี�ณพลังง�นที�ได้รับำ และก�รเพิ�มีก�ร
บำริโภคอ�ห�รที�มีีไฟเบำอร์ส้ง เพื�อส่งเสริมีก�รลด
นำ��หนักและลดคว�มีเสี�ยงขึ้องโรคที�เกี�ยวขึ้้องกับำ
ภ�วะอ้วน เช่น โรคหัวใจและหลอดเลือด คว�มีดัน
โลหิตัส้ง และเบำ�หว�น (Jensen et al., 2014)
นักกำ�หนดอ�ห�รจะช่วยสร้�งแผนก�รลดนำ��หนัก
ที�สมีดุลและป่ลอดภัย ไมี่ใช่เพียงแค่ก�รจำ�กัดอ�ห�ร
อย่�งเคร่งครัด
3. โรคหัวใจและหลอดิเล้อดิ ก�รป่รับำเป่ลี�ยน
พฤตัิกรรมีก�รบำริโภค เช่น ลดก�รบำริโภคไขึ้มีันอิ�มีตััว
ไขึ้มีันทร�นส์ โซ็เดียมี และเพิ�มีก�รบำริโภคผัก ผลไมี้
และธิัญพืชไมี่ขึ้ัดสี ส�มี�รถช่วยลดระดับำ ภาพท่� 1 ภ�พรวมีป่ระเด็นสำ�คัญในก�รบำำ�บำัดโภชน�ก�รท�งก�รแพทย์ (Medical Nutrition
คอเลสเตัอรอล คว�มีดันโลหิตั และคว�มีเสี�ยงขึ้อง Therapy) ในกลุ่มีผ้้ป่่วยตั่�งๆ (หมี�ยเหตัุ: EN คือ ก�รให้อ�ห�รท�งส�ยย�ง
(Enteral nutrition), GI คือ ท�งเดินอ�ห�ร (Gastrointestinal), PN คือ
โรคหัวใจว�ยและโรคหลอดเลือดสมีองได้อย่�ง ก�รให้ส�รอ�ห�รท�งหลอดเลือดดำ� (Parenteral nutrition), RRT คือ ก�รบำำ�บำัด
มีีป่ระสิทธิิภ�พ (Lichtenstein et al., 2017) โภชนบำำ�บำัด ทดแทนไตั (Renal replacement therapy))
ในกลุ่มีโรคนี�มีักอ้�งอิงแนวท�ง DASH (Dietary Figure 1 Overview of critical issues in medical nutrition therapy for different patient
groups. (EN: Enteral Nutrition, GI: Gastrointestinal, PN: Parenteral Nutrition,

Approaches to Stop Hypertension) diet หรือ RRT: Renal Replacement Therapy).
Mediterranean diet ท่�มา /Source: Hill et al. (2021)

54 FOOD FOCUS THAILAND OCT 2025

25/9/2568 BE 08:52
53-57_Strategic R&D_FIN.indd 54
53-57_Strategic R&D_FIN.indd 54 25/9/2568 BE 08:52