Page 64 - FoodFocusThailand No.231 June 2025

STRONG QC & QA

ข้้อจำำ�กััด: หลัักการื่ทำงานของการื่ทดสอบ ATP ในการื่ตรื่วจคุณภาพอากาศ
• กระบวนการเก็บตััวอย่่างมีีความีซัับซั้อน และตั้องมีีการจััดการ ATP เป็นโมีเลกุลทำี�พบในเซัลล์ขั้องสิ�งมีีชื้ีวิตัทำุกชื้นิด เชื้่น แบคทำีเรีย่ เชื้้�อรา
หลาย่ขั้ั�นตัอน และเศษอาหาร โดย่การทำดสอบ ATP จัะเป็นการตัรวจัจัับการมีีอย่่่ขั้อง
• ตััวอย่่างอาจัมีีโอกาสแห้งได้ จัึงทำำาให้เชื้้�ออาจัไมี่ฟื้้�นตััว สารอินทำรีย่์ในอากาศ ซัึ�งให้ภาพรวมีอย่่างรวดเร็วเกี�ย่วกับระดับความีสะอาด
• ผลลัพธ์์ขั้ึ�นอย่่่กับคุณภาพการวิเคราะห์ในห้องปฏิิบัตัิการ ขั้องพ้�นทำี�ในบริเวณนั�น โดย่ทำั�วไป ขั้ั�นตัอนจัะเกี�ย่วขั้้องกับการด่ดอากาศผ่าน

3. กั�รเกั็บตััวอย่่�งแบบดูดผ่่�นข้องเหลว (Impingement แผ่นกรอง แล้วนำาแผ่นกรองไปตัรวจัด้วย่เคร้�องล่มีิโนมีิเตัอร์แบบพกพา
sampling) วิธ์ีนี�ใชื้้การเป่าลมีผ่านขั้องเหลว เชื้่น นำ�ากลั�นปลอดเชื้้�อหร้อ โดย่เคร้�องจัะวัดแสงทำี�เกิดขั้ึ�นจัากปฏิิกิริย่าระหว่าง ATP กับเอนไซัมี์พิเศษ
สารละลาย่บัฟื้เฟื้อร์ โดย่อากาศทำี�ไหลผ่านขั้องเหลวจัะเกิดเป็นฟื้อง ทำำาให้ ซัึ�งให้ผลลัพธ์์ภาย่ในไมี่กี�วินาทำี หากค่าทำี�วัดได้ออกมีาส่ง แปลว่าอาจัจัะมีีการ
จัุลินทำรีย่์หร้ออนุภาคตั่างๆ ในอากาศถู่กดักจัับและแขั้วนลอย่อย่่่ใน ปนเป้�อน เชื้่น จัุลินทำรีย่์ เศษอาหาร หร้อสารตักค้างทำางชื้ีวภาพอ้�นๆ
ขั้องเหลวนั�น แมี้การทำดสอบ ATP จัะไมี่สามีารถูระบุชื้นิดขั้องสิ�งปนเป้�อน หร้อแย่กเซัลล์
ข้้อดี: มีีชื้ีวิตัออกจัากเซัลล์ทำี�ตัาย่ได้ แตั่วิธ์ีนี�ก็มีีความีรวดเร็ว ใชื้้งานสะดวก และ
• เป็นวิธ์ีการเก็บตััวอย่่างเชื้้�อจัุลินทำรีย่์อย่่างอ่อนโย่น ซัึ�งจัะชื้่วย่รักษา เหมีาะสำาหรับพ้�นทำี�ทำี�มีีความีเสี�ย่งส่งหร้อสถูานการณ์ทำี�ตั้องมีีการตััดสินใจั
สภาพจัุลินทำรีย่์ให้ย่ังมีีชื้ีวิตัอย่่่ได้ อย่่างรวดเร็ว เชื้่น สาย่การบรรจัุและการตัรวจัสอบหลังการทำำาความีสะอาด
• สามีารถูนำาขั้องเหลวไปเพาะเลี�ย่งหร้อทำำาการวิเคราะห์ทำางเคมีีได้ทำันทำี ข้้อดี:
• เหมีาะสำาหรับตัรวจัหาสิ�งปนเป้�อนทำางชื้ีวภาพและทำางเคมีี • ได้ผลลัพธ์์ทำี�รวดเร็วภาย่ในไมี่กี�นาทำี ตั่างจัากวิธ์ีการเพาะเชื้้�อทำี�ตั้อง
ข้้อจำำ�กััด: รอนานถูึง 2–3 วัน
• ตั้องใชื้้อุปกรณ์เฉพาะ เชื้่น ขั้วดแก้วอิมีพิงเจัอร์ และตั้องมีีการออกแบบ • ชื้่วย่ให้สามีารถูตััดสินใจัได้แบบเรีย่ลไทำมี์ในสภาพแวดล้อมีทำี�มีี
ห้องปฏิิบัตัิการอย่่างเหมีาะสมี ความีเสี�ย่งส่ง
• หากใชื้้เวลาในการเก็บตััวอย่่างนาน ขั้องเหลวอาจัเกิดการระเหย่ได้ • สามีารถูใชื้้ร่วมีกับการตัรวจัจัุลชื้ีพแบบดั�งเดิมี เพ้�อคัดกรองความีเสี�ย่ง

• ไมี่สะดวกสำาหรับการใชื้้งานประจัำาวัน เน้�องจัากอุปกรณ์มีีขั้นาดใหญ่่ ได้อย่่างรวดเร็ว
และตั้องใชื้้เวลาในการด่แลมีาก ข้้อจำำ�กััด:

การเก็บตััวอย่่างแบบเชื้ิงรุกมีีความีสำาคัญ่อย่่างย่ิ�งในพ้�นทำี�ทำี�ตั้องควบคุมี • ไมี่จัำาเพาะเจัาะจัง: การทำดสอบ ATP สามีารถูตัรวจัจัับสสารทำาง
การปนเป้�อนอย่่างเขั้้มีงวด เชื้่น พ้�นทำี�การเก็บบรรจัุภัณฑ์์สำาหรับผลิตัภัณฑ์์ ชื้ีวภาพ แตั่ไมี่สามีารถูระบุชื้นิดขั้องจัุลินทำรีย่์ได้
ปลอดเชื้้�อหร้อปราศจัากสารก่อภ่มีิแพ้ แมี้ว่าวิธ์ีการเก็บตััวอย่่างแบบ • แย่กไมี่ออกว่าเป็นเชื้้�อจัุลินทำรีย่์ทำี�มีีชื้ีวิตัหร้อไมี่
Impaction และ Filtration จัะเป็นวิธ์ีทำี�นิย่มีใชื้้กันอย่่างแพร่หลาย่ แตั่การเก็บ • เหมีาะสำาหรับใชื้้เป็นเคร้�องมี้อเฝ้้าระวังเบ้�องตั้น แตั่ไมี่สามีารถูใชื้้แทำน
ตััวอย่่างด้วย่วิธ์ี Impingement ก็มีีประโย่ชื้น์อย่่างมีาก โดย่เฉพาะอย่่างย่ิ�ง การวิเคราะห์จัุลินทำรีย่์อย่่างเตั็มีร่ปแบบได้
ในกรณีทำี�ตั้องการรักษาสภาพขั้องจัุลินทำรีย่์ทำี�ไวตั่อสภาพแวดล้อมี หร้อ แมี้จัะมีีขั้้อจัำากัด แตั่การทำดสอบ ATP ก็เริ�มีเป็นทำี�นิย่มีในการบ่งชื้ี�คุณภาพ
เมี้�อตั้องการตััวอย่่างในร่ปแบบขั้องเหลวเพ้�อใชื้้ในการวิเคราะห์ตั่อไป ด้านสุขั้อนามีัย่ โดย่เฉพาะในโรงงานทำี�ตั้องการผลลัพธ์์อย่่างรวดเร็วเพ้�อให้

ATP: เครื่่�องมื่อใหมื่ในการื่ตรื่วจวัดคุณภาพอากาศ สามีารถูแก้ไขั้สถูานการณ์ได้อย่่างทำันทำ่วงทำี
โดย่ทำั�วไป การทำดสอบอะดีโนซัีนไตัรฟื้อสเฟื้ตั (ATP) มีักถู่กใชื้้ในการประเมีิน การตัรวจัวัดคุณภาพอากาศทำี�มีีประสิทำธ์ิภาพทำี�สุด ค้อ การผสานการเก็บ
สุขั้อนามีัย่ขั้องพ้�นผิว แตั่ในปัจัจัุบันมีีการศึกษาเพ้�อประยุ่กตั์ใชื้้วิธ์ีนี�ใน ตััวอย่่างทำั�งแบบเชื้ิงรับและเชื้ิงรุก ควบค่่กับการใชื้้เคร้�องมี้อวิเคราะห์แบบ
การตัรวจัสอบคุณภาพอากาศด้วย่เชื้่นกัน ATP เป็นโมีเลกุลทำี�พบได้ในสิ�งมีี รวดเร็วอย่่างการทำดสอบ ATP ซัึ�งชื้่วย่ให้สามีารถูประเมีินความีเสี�ย่งได้อย่่าง
ชื้ีวิตัทำุกชื้นิด ดังนั�น การตัรวจัพบ ATP จัึงสามีารถูใชื้้เป็นตััวบ่งชื้ี�การปนเป้�อน รอบด้าน โดย่วิธ์ีทำี�เล้อกใชื้้ควรสอดคล้องกับลักษณะการผลิตัและระดับ
ขั้องสารอินทำรีย่์ ไมี่ว่าจัะเป็นจัากจัุลินทำรีย่์ หร้อสิ�งเจั้อปนทำี�ไมี่ใชื้่จัุลินทำรีย่์ ความีเสี�ย่งเฉพาะขั้องแตั่ละโรงงาน เพราะการตัรวจัสอบคุณภาพอากาศ
เชื้่น เศษอาหารหร้อไบโอฟื้ิล์มี สำาหรับการตัรวจัวัด ATP ในอากาศนั�น ไมี่ใชื้่เร้�องทำี�ทำำาครั�งเดีย่วแล้วจับ แตั่เป็นกระบวนการทำี�ตั้องมีีการปรับเปลี�ย่น
ปัจัจัุบันสามีารถูดำาเนินการได้ด้วย่ 2 วิธ์ีหลัก ให้สอดคล้องกับสาย่การผลิตัและเทำคโนโลย่ีอย่่่เสมีอ ทำ้าย่ทำี�สุด การควบคุมี
• หลังกั�รกัรอง: อากาศจัะถู่กด่ดผ่านแผ่นกรอง จัากนั�นจัะเก็บตััวอย่่าง คุณภาพอากาศไมี่ได้มีีเป้าหมีาย่เพีย่งเพ้�อความีปลอดภัย่ขั้องผ่้บริโภค
ด้วย่การสวอปเพ้�อทำดสอบการวัดค่าด้วย่เคร้�องวัดแสงล่มีิโนมีิเตัอร์ เทำ่านั�น แตั่ย่ังเป็นการสร้างความีไว้วางใจั ย่กระดับคุณภาพสินค้า และเสริมี
• สวอประบบ HVAC: เก็บตััวอย่่างด้วย่การสวอปจัากชื้ิ�นส่วนในระบบ สร้างความีมีั�นใจัในทำุกผลิตัภัณฑ์์ทำี�ส่งถูึงมี้อล่กค้า

ทำำาความีร้อน การระบาย่อากาศ และเคร้�องปรับอากาศ (HVAC) เพ้�อด่
การสะสมีขั้องชื้ีวมีวลในทำ่อหร้อแผ่นกรอง
More Information Service Info C008

64 FOOD FOCUS THAILAND JUN 2025

23/5/2568 BE 17:19
62-67_Strong QC&QA_Air Monitoring.indd 64
62-67_Strong QC&QA_Air Monitoring.indd 64 23/5/2568 BE 17:19